NIEMIECKI wz.60

 

W 1960 roku Schuberth-Helme (z Brunszwiku [Braunschweig]) opracowała i wprowadziła do produkcji drugą wersję wkładki. Miała ona możliwość regulacji w trzech zakresach rozmiarowych (FJ 60 posiadały tylko dwa) i nosiła nazwę “Innenausstattung 60" (w skrócie “I. 60”; Baer II, str. 73-74). Skórzana wkładka zainstalowana była w plastykowej misce, przez którą przechodziła śruba mocująca całość do szczytu czerepu stalowego. Wkładki wytwarzano w rozmiarach : 53-55, 55-57, 57-61, a czerepy stalowe : 64, 66 oraz 68. Nie mamy w pełni potwierdzonych informacji, co do największych rozmiarów ("Übergrößen") tego modelu hełmu , lecz Christian i ja jesteśmy pewni, iż takowe istniały. Sugeruję, aby ten wariant hełmu nazywać M60.

 

 

        

 

Do tej pory, Christianowi Großklausowi i mnie udało się tylko znaleźć hełmy M59 w rozmiarach 54-56 i 56-58. Nie wydaje się, by istniały większe, choć Eskilstuna potwierdza produkcję wszystkich trzech rozmiarów. Niemieccy producenci : VDN, Quist, L & S oraz PSL (Paul Schulze z Lubeki [Lübeck]).

Hełmy M59 były "wykorzystywane" do 1985 roku, co oznacza, że były wyposażane w FJ60 aż do wejścia do powszechnego użycia nowego Innenausstattung 81. Hełmy M59 i M60 były dostarczane równolegle pomiędzy 1959/60, zaś na początku 1980 roku w Bundeswehrze, hełmy M60 wypierają M59.

 

Istnieje również (przejściowy?) hełm M60 z przyspawanymi wewnątrz czerepu stalowego śrubami, mocującymi wkładkę I. 60. To rozwiązanie nie ma nic wspólnego z nitowanym mocowaniem znanym z M59 (poza nitami mocującymi podpinkę), brak jest też śruby, typowej dla M60. Czy był to prototyp M60? Hełmy te były przypuszczalnie pierwszymi, w których montowano I. 60. Prawdopodobnie, przyczyną takiego postępowania było wyeliminowanie czterech otworów pod nity, które powodowały osłabienie parametrów wytrzymałościowych (ochronnych) czerepu stalowego. Szwedzka firma Eskilstuna Stalpressnings, dostarczająca pierwsze partie hełmów, nie gwarantowała ich pełnej ochrony, jeśli nadal będą w czerepach wiercone otwory pod nity lub wspawywane śruby.

Niestety, nie znany jest wytwórca, który spawał śruby do czerepu. Zakładam, że wykonywał to Schuberth-Werke z Brunszwiku gdyż dostarczał I. 60 (wkładki), lecz też nie mam, co do tego pewności.

 

Hełmy z "I. 60" były nazywane "Stahlhelm Modell 1A1" (w VTL* - Vorläufige Technische Lieferbedingungen* - od paźdz. 1961 r., II Baer, str. 75), a także "Helm, Bodentruppen" - więc oficjalnie nie ma różnicy w nazewnictwie pomiędzy 1 wersją z wkładką FJ60 i 2 wersją z wkładką I. 60. Co więcej, wkładki I. 60 nie zostały oficjalnie wprowadzone przez żadną, szczegółową dyrektywę (specyfikację ???), a prawdopodobnie tylko zamówione, zakupione i dostarczone (Baer II, str. 73). Pomimo, iż istniał tylko VTL sporządzony w 1961 roku, dane odnoszą się również do roku 1960.

Następnie, prawie w tym samym czasie (w 1961 r.) wprowadzono nowy hełm dla spadochroniarzy.

Dlatego też proponuję, aby 2-gą wersję M1A1 nazywać M60 (a hełm spad. M61).

*VTL - Tymczasowe (doraźne ???) Warunki Techniczne Dostawy.

 

Olaf Thiele

 

 

NIEMIECKI wz.81

 

W 1981 roku została zatwierdzona do użytku nowa wersja hełmu M1A1 – zmodyfikowano w nim układ (system zawieszenia) wkładki (II Baer, str. 100). Został on nazwany "Helm, Bodentruppen Modell 1A1 modifiziert". Poprawiono komfort użytkowania poprzez objęciem we wkładce   części potylicznej głowy, a także dodano element poprawiający stabilizację - w postaci plastykowego “nakarczka”. Wymieniono tradycyjną podpinkę na model z trzypunktowym układem mocowania, wzorując się na izraelskiej modyfikacji hełmu M1.

Szczegóły techniczne zostały zostały zawarte w VTL z 1982 roku. Ten ostatni model Stahlhelm-u proponuję nazywać M81. Hełmy te były produkowane także w rozmiarach "Übergröße 71"  dla obwodu głowy wynoszącego 61-64 i w prawdziwie gigantycznym "Übergröße 72" dla obwodów głowy 62-66

 

Olaf Thiele

 

 

       

 

 

Hełm w rozmiarze 72 (2 Übergröße). Widoczny inny kształt czerepu w porównaniu z mniejszymi rozmiarami.

 

         

fot. Olaf Thiele

 

(Rozpoczynając poszukiwania informacji na temat powyższej modyfikacji wkładki, popełniłem błąd w zapisie ich wyników dodając wersję M85 - ktoś powiedział mi, iż trzypunktowe podpinki były stosowane tylko w 1985 roku. Na szczęście Roger Lucy zauważył tę pomyłkę w trakcie korekty mojego tekstu. Powtórnie “przekopałem” się przez zebrane informacje i nie znalazłem żadnych dowodów na istnienie wersji M85 z jej podpinką. Chciałbym niniejszym przeprosić wszystkich kolekcjonerów, których wprowadziłem w błąd przez "wymyśloną" M85. Tak więc, dla pewności : ostatnia wersja rozwojowa powinna nazywać się M81)

Olaf Thiele

 

 

W 1970 roku, w związku z sygnałami dotyczącymi konieczności modyfikacji użytkowanych hełmów, firma Römer przedstawiła eksperymentalną wkładkę noszącą nazwę T 3. Zamontowano ją i przetestowano w 250 sztukach Stahlhelm 1A1. W tym samym czasie były testowane, również w ilości 250 sztuk, „I. 60 modifiziert” zaproponowane przez Schubertha (Baer II, str. 100-101).

 

Wkładka T3 zbudowana była ze skórzanego czerepu podobnego do Römerowskiej FJ 60, połączonego ze skórzanym zawieszeniem - zamocowanym we wnętrzu czerepu stalowego na czterech pionowych, stałych uchwytach. Taki sposób zamocowania nie wymagał stosowania narzędzi w razie konieczności wymiany wkładki T3. Testowano przynajmniej trzy warianty T 3, między innymi składające się z trzech skórzanych poduszek obejmujących większą cześć głowy (jedna w strefie czołowej, dwie z tyłu). W T3 zastosowano typowe rozwiązanie regulacji głębokości za pomocą sznurowadła. Podpinka zbliżona była konstrukcyjnie do zastosowanej przez Schubertha w M61 LL. T 3 nie przeszła jednak prób i do użytku zatwierdzono „I. 60 modifiziert” (I. 81).

 

    

 

Olaf Thiele

 

 

Pokrowiec kamuflujący “Flecktarn” wprowadzono do użytku w 1991 roku. Wcześniej stosowano tylko siatki maskujące, choć w latach sześćdziesiątych przeprowadzano testy eksperymentalnych pokrowców, noszących nazwy “Amöbentarn” i “Schneetarn”.